ANDEZİT NEDİR?

ANDEZİT NEDİR?

Andezit, yanardağlardan çıkan lavların soğuması sonucu oluşan, volkanik (dış püskürük) bir kayaçtır. Orta derecede silika (SiO₂) içeriğine sahip olup, rengi gri, pembe, kahverengi veya mor olabilir.

• Andezit, adını And Dağları’ndan alır ve genellikle volkanik bölgelerde yaygındır.
• Magmatik kayaçlar içinde bazalt ile riyolit arasında orta bileşimli bir kayaçtır.
• Dünya yüzeyinde, özellikle yanardağların lav akıntılarında ve lav kubbelerinde sıkça bulunur.

ANDEZİTİN OLUŞUMU

Andezit, yanardağ lavlarının yüzeyde veya yüzeye yakın bir bölgede soğuması ile oluşur.

• Dalma-batma bölgelerinde yaygındır (örneğin, Pasifik Ateş Çemberi).

• Lav akıntıları ve lav kubbeleri şeklinde volkanlardan çıkar.

• Orta viskoziteye sahip olduğu için bazalt kadar akışkan değildir ve kalın lav akıntıları oluşturur.

ANDEZİTİN FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

Özellik	Açıklama
Renk	Gri, pembe, kahverengi, mor
Sertlik	Mohs ölçeğinde 5-7
Yoğunluk	2,5-2,8 g/cm³
Gözeneklilik	Düşük (bazen küçük gaz boşlukları içerebilir)
Ana Mineraller	Plajiyoklaz feldispat, amfibol, biyotit, piroksen
Manyetik Özellik	Manyetik değildir
Kristal Boyutu	İnce taneli (hızlı soğuduğu için)

Andezit homojen veya porfirik dokuya sahip olabilir.

• Porfirik andezitte büyük kristaller, ince taneli bir matriks içinde bulunur.

ANDEZİTİN TÜRLERİ

Andezit, içerdiği minerallere bağlı olarak farklı tiplere ayrılır:

1. Biyotit Andezit: Biyotit minerali içerir, kahverengimsi renklidir.

2. Amfibol Andezit: Amfibol minerali içerir, koyu gri renkte olabilir.

3. Piroksen Andezit: Piroksen minerali içerir, sert ve dayanıklıdır.

4. Dazit: Andezitten biraz daha fazla silika içeren bir kayaçtır.

ANDEZİTİN KULLANIM ALANLARI

Andezit, sert, dayanıklı ve aşınmaya dirençli bir kayaç olduğu için inşaat, yol yapımı ve peyzaj tasarımında yaygın olarak kullanılır.

1. İnşaat ve Yol Yapımı

• Kaldırım taşları: Dayanıklı olduğu için yol taşlarında sıkça kullanılır.
• Bina kaplamaları: Estetik görünümü nedeniyle dış cephe kaplamalarında tercih edilir.
• Duvar blokları: İnşaat sektöründe dayanıklı yapı malzemesi olarak kullanılır.
• Kırma taş ve beton agregası: Yol yapımında ve beton üretiminde kullanılır.

2. Dekoratif ve Mimari Kullanım

• Heykel ve anıt yapımı: Dayanıklı olduğu için sanatsal eserlerde kullanılır.
• Merdiven ve döşeme taşları: Kaymaz yüzeyi nedeniyle açık hava alanlarında tercih edilir.
• Bahçe ve peyzaj tasarımı: Dekoratif taş olarak kullanılır.

3. Endüstriyel Kullanım

• Termal dayanımı yüksek olduğu için bazı sanayi uygulamalarında kullanılır.

ANDEZİTİN TARİHSEL KULLANIMI

• Antik Roma ve Osmanlı dönemlerinde yol ve bina yapımında kullanılmıştır.
• Türkiye’de özellikle Ankara taşı olarak bilinen andezit, birçok tarihi yapıda kullanılmıştır.
• Maya ve İnka uygarlıkları da tapınak ve anıt yapımında andeziti kullanmıştır.

ANDEZİT VE DİĞER KAYAÇLAR ARASINDAKİ FARKLAR

Özellik	Andezit	Bazalt	Diyorit	Granit
Kuvars Oranı	%10-20	%0-%5	%5-20	%20-60
Renk	Gri, pembe, kahverengi	Siyah, koyu gri	Gri, siyah-beyaz benekli	Açık gri, pembe, kırmızı
Bileşim	Plajiyoklaz, amfibol, biyotit	Plajiyoklaz, piroksen, olivin	Plajiyoklaz, amfibol, biyotit	Kuvars, feldispat, mika
Doku	İnce taneli veya porfirik	İnce taneli	İri taneli	İri taneli
Kullanım Alanı	Yol taşları, bina kaplaması	Yol yapımı, inşaat, agrega	İnşaat, heykel, yol taşları	Mutfak tezgahı, yapı malzemesi

Diyorit ile andezit aynı kimyasal bileşime sahiptir, ancak andezit yüzeyde hızla soğurken, diyorit yerin altında yavaş soğur ve iri kristallidir.

ANDEZİTİN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI

Avantajları:

• Dayanıklı ve serttir, uzun ömürlüdür.
• Kaymaz yüzeyi sayesinde dış mekanlar için idealdir.
• Kolay işlenebilir ve dekoratif olarak kullanılabilir.
• Bazalt kadar koyu renkli olmadığı için estetik açıdan daha çok tercih edilir.

Dezavantajları:

• İç mekanlarda granit kadar parlak ve şık bir görüntü sunmaz.
• Hızla soğuduğu için bazen ince çatlaklar oluşabilir.
• Bazı türleri hava koşullarına karşı hassas olabilir.

SONUÇ

Andezit, yanardağ lavlarının soğumasıyla oluşan, dayanıklı ve orta bileşimli bir volkanik kayaçtır. Genellikle gri, pembe veya kahverengi renkte olup, inşaat, yol yapımı ve dekoratif taş olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır.